Değerli Okurlarımız;

Trakya Cam firma üyeliğimiz ile Şişecam Grubunun BEYSAD bünyemizde olmasından her zaman gurur duymuşuzdur. Bir etkinlikte karşılaşmış olduğumuz yetkililerinden ve benim çok değer verdiğim arkadaşım Sayın Hakan Sesigür, Şişecam’ın Araştırma ve Teknolojik Geliştirme Merkezi’nden bahsetti ve hemen orayı görebilmek için Eylül ayının ikinci yarısına, üyelerimizle birlikte katılabileceğimiz bir BEYSAD programı yaptık bile. Ancak istedik ki öncesinde bu birimi, yaptığı önemli işleri sizlerle de paylaşalım ve hangi yollardan geçilmiş hep birlikte görelim. ARTEGE Birim Başkanı Prof. Dr. Sayın Şener Oktik bizlere değerli zamanından kullanarak bu güzel söyleşiyi sundu. Kendilerine ve bu süreçte emeği geçen Şişecam Kurumsal İletişim yetkililerine başta Alper Yoldaş olmak üzere teşekkürlerimizi sunuyoruz.

Sayın Prof. Dr. Şener Oktik, bize kısaca kendinizden bahseder misiniz?
Şişecam Araştırma ve Teknoloji Geliştirme Başkanlığı görevini 1 Ocak 2012 tarihi itibarıyla yürütmekteyim. Daha öncesinde “uygulamalı katı hal fiziği” ve “malzeme bilimi” alanında endüstriyel ölçekte araştırma ve teknolojik geliştirme laboratuvarlarının kurulumu ile bu laboratuvarlarda yeni ürün ve teknolojiler için proje geliştirme ve uygulamanın yanında proje çıktılarını ürüne dönüştürme konusunda, BP Solar, Sunbury Araştırma Laboratuvarları (İngiltere), Imperial Chemical Industries PLC, Paints Division Slough Araştırma Laboratuvarlarında (İngiltere), Durham University Endüstriyel Araştırma Laboratuvarları (İngiltere), Anel Group (Türkiye), Arıkanlı Holding (Türkiye) gibi kuruluşlarda kıdemli uzman bilim adamı/uzman teknolog/üst düzey yönetici olarak görevler yaptım.

Ayrıca kariyerimin akademik cephesinde Durham University (İngiltere), Lecce University (İtalya), Stuttgart University (Almanya), Selçuk ve Muğla Üniversiteleri’nde (Türkiye) öğretim üyesi ve araştırmacı/ kıdemli uzman araştırmacı/yönetici/üst yönetici olarak görevler yaptım. 2002-2010 yılları arasında Muğla Üniversitesi “Üçüncü ve Dördüncü Dönem Rektörlük” görevlerini yürüttüm. Bu dönemde, Avrupa Birliği’ne katılım süreci kapsamında Bilim Teknoloji (25) ve Eğitim Kültür (26) fasılları görüşmelerini yürüten delegasyonun yanı sıra ülkemizin üniversite-sanayi işbirliğinde anahtar olacak “Yükseköğretim Yeterlilikler Çerçevesi” komisyonunda (2007-2008) ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi Danışma Kurulu’nda (2003-2005) görev yaptım.

Çalıştığım alanlarda çok sayıda ulusal ve uluslararası mesleki ve sivil toplum kuruluşunun yönetiminde görev aldım, almaktayım.  International Commission on Glass, (ICG)  yönetim kurulu üyeliği, European Glass Alliance’da ülkemizin temsil edilmesi, European Union, Photovoltaic Technology Platform, Mirror Group üyeliği, Ex-Co Member of Internatıonal Energy Agency, Photovolatic Power Systems Group üyeliği, Güneş Enerjisi Sanayicileri ve Endüstrisi Derneği başkanlığı halen devam ettiğim görevlerimden bir kaçı… Çalıştığım alanlarda sayıları 100’ü aşan ulusal ve uluslararası makalenin yazarı/ortak yazarıyım, iki adet uluslararası patentin ortak araştırmacılarındanım.

Şişecam Topluluğu ve faaliyet alanları hakkında kısaca bilgi verir misiniz?
Türkiye’nin en köklü kuruluşları arasında yer alan Şişecam Topluluğu, bugün düzcam, cam ev eşyası, cam ambalajve cam elyafıgibi camın tüm temel alanları ile soda ve krom bileşiklerini kapsayan iş kollarında küresel bir oyuncudur. “Düzcam”, “Cam Ev Eşyası”, “Cam Ambalaj” ve “Kimyasallar” olmak üzere dört ana iş grubunda faaliyet gösteren Topluluk, Türkiye’nin yanı sıra Almanya, İtalya, Bulgaristan, Romanya, Slovakya, Macaristan, Bosna Hersek, Rusya Federasyonu, Gürcistan, Ukrayna, Mısır ve Hindistan olmak üzere toplam 13 ülkede 44 tesisle üretim yapmaktadır.

Şişecam Topluluğu üretim kapasitesi açısından cam ev eşyasında Avrupa’nın 2’nci, dünyanın 3’üncü; düzcamda Avrupa’nın 2’nci, dünyanın 5’inci ve cam ambalajda ise Avrupa’nın 4’üncü, dünyanın 5’inci büyük üreticisidir. Avrupa’nın 4’üncü, dünyanın 10’uncu büyük soda üreticisi olan Şişecam, aynı zamanda dünyanın 3’üncü büyük kromik asit üreticisi ve en büyük sodyum bikromat ve bazik krom sülfat üreticisi konumundadır.

Bugün 13 ülkeye yayılmış üretim faaliyetleri, 150 ülkeye ulaşan satışları ve 21 bini aşkın çalışanıyla küresel bir oyuncu olan Şişecam Topluluğu, faaliyet gösterdiği alanlarda dünyanın en büyük üç üreticisinden biri olma hedefiyle yoluna devam etmektedir.

Şişecam Topluluğu olarak hangi sektörlere hizmet veriyorsunuz? Beyaz eşya sektörünün gelişimini ve Türkiye’nin bu noktada durduğu yeri bir de sizin gözünüzden değerlendirir misiniz?
Şişecam Topluluğu düzcam ürünleriyle inşaat, otomotiv, beyaz eşya, mobilya; cam ambalaj ürünleriyle gıda, meşrubat, ilaç, kozmetik; cam ev eşyası ürünleriyle evlerimizden profesyonel ikram sektörüne kadar geniş bir yelpazede ulusal ve uluslararası pazarlarda yer almaktadır. Şişecam ayrıca, ürettiği kimyasallarla camdan, deterjana, kimya sanayinden, deri ve ilaç sanayine kadar 100’den fazla ürün çeşidine dünya standartlarında ana girdi sağlamaktadır.

Türkiye’nin önde gelen bu sektörlerinden beyaz eşya sektörüne ise düzcam alanındaki ürünlerimizle girdi sağlıyoruz. Türkiye bugün25 milyon adetlik üretim kapasitesiyle Avrupa’nın en büyük beyaz eşya üreticisidir. Toplam üretiminin % 70’inden fazlasını ihraç eden beyaz eşya sektörü Avrupa’ya yaptığı ihracatın yanı sıra Rusya ve Çin’de de yaptığı yatırımlarla geniş pazarlara hitap etmektedir. Yaptığı Ar-Ge ve teknoloji yatırımları, artan üretimi ve genişleyen yan sanayi, servis, bayi ağları ve istihdam imkanları açısından beyaz eşya sektörü ülke ekonomisine önemli katkı sağlamaktadır. Şişecam Topluluğu olarak ülkemizin önde gelen sektörlerinden biri olan beyaz eşya sektörüne sunduğumuz inovatif ürün ve çözümlerle hizmet vermekteyiz.

Şişecam Topluluğu ne zamandan beri Ar-Ge faaliyetleri yürütüyor? Şişecam’ın Ar-Ge faaliyetleri hakkında bilgi verir misiniz?
Yaklaşık 40 yıllık Araştırma ve Teknolojik Geliştirme (Ar-Te-Ge) kültürüyle büyüyen ve güçlenen  Şişecam Topluluğu bu alandaki çalışmalarına 1976 yılında Türkiye’nin ilk özel sektör Ar-Ge. merkezlerinden olan “Cam Araştırma Laboratuvarı”nı İstanbul’da Karaköy Nimet Han’da kurmuştur. Topluluk bünyesinde 1981-2014 yılları arasında Ar-Te-Ge faaliyetleri Davutpaşa yerleşkesinde sürdürülmüş ve 2014 ortasında önemli bir adımla kurumsal araştırma ve geliştirme faaliyetleri Gebze-Çayırova’da hayata geçirilen Şişecam Bilim ve Teknoloji Merkezi’ne toplanmıştır. Merkez birim ile birlikte yurt içi ve yurt dışında toplam 13 Bölge Laboratuvarı’nda görev yapan tam zamanlı Ar-Ge personeli sürekli artarken bugün itibarı ile  225’i aşmıştır.

Şişecam Topluluğu kaynakları değere dönüştürme vizyonu ile cam üretiminde hammadde maliyetlerinin düşürülmesi ve daha az ergitme enerjisi ile üretilebilecek cam kompozisyonlarının geliştirilmesi, yeni cam renk ve kompozisyonlarının geliştirilmesi, cam ergitme ve cam hatalarını giderme süreçlerinin yer aldığı cam fırınlarının tasarım ve işletmesinde, cam kalitesinin arttırılması, fırın ömrünü uzatma, çekilen cam miktarını arttırma, birim enerji tüketimini azaltma ve yüksek çevre performansı hedeflerine yönelik olarak ArTeGe çalışmalarını sürdürmektedir.

Şişecam katma değeri yüksek, ileri teknolojilere dayalı üretimlerle ve yeni ürünlerle portföyünü zenginleştirmeyi, maliyet düşürücü ve verimlilik artırıcı ürünlere yatırımlar yaparak, rekabet gücünü daha da artırma yarışında ArTeGe yetkinliklerine güvenmektedir…

Bu kapsamdaki Ar-Te-Ge faaliyet ve projeleri;

·         düzcamda; binalarda ve otomobillerde termal, optik ve akustik konforu en yüksek kalitede ve en ekonomik koşullarda son kullanıcısına sağlayacak cam üretimi ve kaplamalara,
·         cam ambalajda; ilaçtan, yiyeceğe ve içeceğe, üretiminden son kullanıcısına en sağlıklı ve güvenli estetik bir ambalajda ulaşmasını sağlamak için ambalajda kullanılan camı inceltip hafifletme ve mekanik mukavemetini artırmaya,
·         cam ev eşyasında; gündelik ihtiyaçlardan, prestij alanlara kadar ev sektöründe ve ikram sektöründe gereksinim duyulan bütün ürünler için inovatif ve estetik ürünlere,
·         cam elyafında; farklı sektörün ihtiyacı olan farklı dokumalar uygun elyaflara,
·         kimyasallar üretiminde ise yeni soda ve krom bileşiklerine yoğunlaşmaktadır.

2014 yılında maliyet azaltan ve verimlilik artıran ürünler ve üretim teknolojileri kapsamında 38 proje üzerinde çalışan Şişecam Bilim ve Teknoloji Merkezi laboratuvar ölçeğinde geliştirdiği yeni ürün ve teknolojilerin sayısı ise 44’e ulaşmış, laboratuvar ölçeğinde geliştirilen ürün ve teknolojilerinden ticari ürüne dönüşenlerin sayısı ise 10’u bulmuştur.

Şişecam, Ar-Ge ve Ar-Te-Ge (Araştırma Teknolojik Geliştirme) faaliyetlerini birbirinden ayırıyor mu? Neden farklı tanımlarınız mevcut?
Yeni ürünlere ve yeni teknolojilere sahip olabilme amaçlı yapılan çalışmalar zinciri uzunca bir süredir uluslararası literatürde, “Research and Development” (R&D) ya da ülkemize kullanılagelen Ar-Ge yerine, “Research and Technological Development” (RTD), (Araştırma ve Teknolojik Geliştirme, ArTeGe) çerçevesi içinde değerlendirilmektedir. Buradaki tanımlaman ArTeGe’deki kavram farklılaşması yeni ürünler için yalnızca laboratuvarda yapılan araştırma ve geliştirme (Ar-Ge) çalışmalarının ötesinde araştırmalarının ve geliştirmelerinin çağdaş, rekabet gücü yüksek ve ekonomik olarak yapılabilmesi ve üretime aktarılabilmesini sağlayacak teknolojilerinin de eş zamanlı ve paralel olarak çalışılıyor olmasıdır. ArTeGe araştırmayı ve geliştirmeyi ve laboratuvardan üretime geçişi daha etkin kılacak teknolojik çalışmaları da içine alan bir tanım olarak literatüre girmiştir ve kullanımın ülkemizde yaygınlaşması için Şişecam öncülük etmektedir.

Şişecam Bilim ve Teknoloji Merkezi hangi ihtiyaçlarla ve hangi süreçlerden geçerek kuruldu? Amacına ve çalışmalarına ilişkin bilgi verir misiniz? Hangi birimlerinize, ne şekilde hizmet veriyor?
1976 yılından bu yana yürüttüğü Ar-Ge faaliyetleri ile Türkiye’de kurumsal ArTeGe faaliyetlerinin öncülerinden olan Şişecam Topluluğu, Türkiye’de ArTeGe’ye en fazla yatırım yapan şirketler arasında yer almaktadır. Topluluk, 2014 yılında satış gelirlerinin % 1,4’üne karşılık gelen bir düzeyde ArTeGe harcaması gerçekleştirmiştir.

Topluluk bünyesindeki ArTeGe faaliyetlerinin odağında Şişecam Bilim ve Teknoloji Merkezi bulunmaktadır. Cam bilimi ve teknolojileri alanlarında 27 ayrı laboratuvar ve laboratuvarlardaki donanımlarla merkezimiz ülkemizin en büyük ve yetkin laboratuvarı olup, Avrupa’nın sayılı laboratuvarları arasındadır. Sahip olduğu LEED GOLD sertifikasıyla yeşil bir bina olan Şişecam Bilim ve Teknoloji Merkezi, Çevre düzenlemesi ve yeşil çatısının toplamı ile elde edilen yeşil/açık alan 5 bin 284 metrekare tasarlanmıştır. Merkezin çatısı % 80 yeşil çatı olarak tasarlanmış, böylece ısı adasının azaltılması sağlanmıştır. Standart bir binaya göre % 39 daha az enerji ve % 85 daha az su tüketen merkezde karbon dioksit sensörüyle birim alandaki kişi sayısında göre havalandırma yapılarak verimli ve sağlıklı bir çalışma ortamı sağlanmaktadır.  Şişecam Bilim ve Teknoloji Merkezi sahip olduğu tüm bu çevreci özellikleriyle 3. Uluslararası Yeşil Binalar Zirvesi’nde yeşil bina adayı olarak “Gold” ödülünü de layık görülmüştür.

Bugün 120 tam zamanlı araştırmacının görev yaptığı merkez, cam bilimi ve teknolojisi alanında geleceğin ürünlerine ve üretim teknolojilerine yön vermektedir. Şişecam Bilim ve Teknoloji Merkezi’nde şu birimler yer almaktadır:

·         Fırın Teknolojileri, Enerji ve Çevre Teknolojileri, Harman ve Mekanik Sistemlerden sorumlu Ergitme Teknolojileri ve Mühendislik Direktörlüğü
·         Cam Özellikleri ve Ergitme Kinetiğinden sorumlu Cam Teknolojileri Direktörlüğü,
·         Vakum Kaplama, Atmosferik Kaplama ve Yüzey Teknolojilerinden sorumlu Kaplama Teknolojileri Direktörlüğü
·         Analiz ve Malzeme Karakterizasyon hizmetlerinde sorumlu Analitik Destek Hizmetler Direktörlüğü,
·         Bütünleşik Yenilik Yönetimi ile Analiz ve Kalibrasyon Hizmetlerinin Kalitesinden sorumlu Yenilik ve Kalite Yönetimi Müdürlüğü

Üniversiteler başta olmak üzere başka kurum ve kuruluşlarla işbirlikleriniz var mı? Patent sayınız ve kullanmış iseniz teşvik mekanizmalarından bahseder misiniz? Okurlarımızı vermiş olduğunuz bilgiler ile bu yoldaki tüm tecrübelerinizden faydalandırmak isteriz.
Türk cam sanayinde en fazla Ar-Ge harcaması yapan şirket konumundaki Şişecam Topluluğu ülkemizdeki ve yurt dışındaki üniversitelerle işbirlikleri yapmaya ve ortak projelere imza atmaya büyük önem vermektedir. Şişecam olarak sadece 2014 yılında Türkiye’de 18 üniversite ve araştırma kuruluşuyla birlikte (TÜBİTAK, Boğaziçi Ü., ODTÜ, İstanbul Teknik Ü., Yıldız Teknik Ü., İstanbul Ü., Hacettepe Ü., Anadolu Ü., Akdeniz Ü., Sakarya Ü., Harran Ü., Gebze Teknik Ü., Süleyman Demirel Ü., İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, Bilkent Ü., Koç Ü., Sabancı Ü., Özyeğin Ü.) toplam bütçesi 6,9 milyon TL olan 12 ortak proje yürütmüş ve 4 yeni proje başvurusu yapmıştır.

Ayrıca Şişecam, 2014 yılında cam bilimi ve teknolojileri kapsamında toplam bütçesi 5,7 milyon Euro’yu bulan 4 uluslararası ortaklı proje gerçekleştirmiş, yurtdışında 10 kuruluş (Washington University, University of Jena, Fraunhofer Institute, The University of Shefield, University of Shout Wales, University of Sofya, University Politehnica of Bucharest, Slovakia University of Trenchin, Celcian, Statzione Experimentale del Vetro, Gaz de France-R&D, SEFPRO-R&D, Instituto de Ceremica y Vidrio)  ile ortak çalışmalarda bulunmuştur.

2014 yılında 1 adet Avrupa Patent başvurusu, 2 adet Türk Patent başvurusu tescillenen Şişecam Topluluğu ayrıca 2 adet Türk Patent başvurusu, 3 adet de PCT (Patent Cooperation Treaty) başvurusu yapmıştır. 2014 yılında 5 adet Türk Patent başvurusu için “Yurtiçi Patent Başvurusu Araştırma Raporu” kapsamında TÜBİTAK 1602 Patent Destek Programı’na başvurularak teşvik alan Şişecam, aynı şekilde 3 adet PCT başvurusu için de “Uluslararası Patent Başvurusu Araştırma Raporu” kapsamında TÜBİTAK 1602 Patent Destek Programı’na başvurarak teşviklerden yararlanmıştır.

“İnovasyon şirketi” tanımını yapmanızı rica edebilir miyiz? Şişecam’ı bu kategoriye alabilir miyiz?
ArTeGe, inovasyonu destekleyen parametrelerden yalnızca biridir ve doğru girişimcilik politikaları ile desteklenmezse değer yaratamaz. ArTeGe harcamalarının büyüklüğü şirketlerin büyüme hızı ve rekabet gücüne her zaman doğrudan yansımayabilir. Rekabet gücü sağlayan inovasyon; şirketin tamamını içeren bütünsel bir faaliyettir, kurumun ortak hedeflerine, ortak stratejilerle ve politikalarla ulaşma kültürüdür, kurum içi bütün paydaşların güçlü bir iletişimle ortak çabasıdır, kurum dışı ulusal ve uluslararası rakip/paydaşlarla rekabet öncesi yürütülen ortak çabadır. İnovasyon ekosisteminde yatay ve düşey güçlü ve güvenilir iletişim mekanizmalarıyla doğru bilgiler hızlı ve sağlıklı bir şekilde analiz edilir, objektif değerlendirmeler ve öz değerlendirmelerle hızlı karar üretilir ve uygulanır. İnovasyon sürecinin itici gücü iyi yetişmiş insan kaynaklarıdır. İnsan kaynaklarının bulunabilirliği ve hareketliliği konusunda güçlü politikalar üreten şirketler inovatif şirket olma yolunda ilerlemektedirler.

Özetle, belirli bir ihtiyaca cevap verecek bir fikir ya da buluşu ekonomik maliyetlerle son kullanıcının ihtiyacını karşılayacak ürün, teknoloji ya da hizmete dönüştüren çok değişkenli sürecin değişkenleri arasındaki ilişkiyi doğru ve etkin kurgulayan ekosisteme sahip şirket inovasyon şirketidir. Şişecam da faaliyetlerini bu kapsamda yürüten bir Topluluktur.

Şişecam Düzcam Grubu’nda yer alan Trakya Cam üyemiz; bu bağlamda BEYSAD’la ilgili görüşleriniz ve BEYSAD’dan beklentileriniz bizler için önemli, paylaşır mısınız?
Ülkemizde “beyaz eşya sektörü” son kullanıcına güncel teknolojilerin sağladığı yaşam konforunu uluslararası rakiplerinin önünde ve ekonomik olarak sunma yarışında oldukça başarılı bir çizgi izlemektedir. Bu başarıda beyaz eşya yan sanayicilerinin payı oldukça önem taşımaktadır. Beyaz eşya ana sanayine hizmet veren yan sanayi kuruluşlarının bir araya gelmesiyle 1993 yılında kurulan Beyaz Eşya Yan Sanayicileri Derneği, (BEYSAD) beyaz eşya sektörünün ulusal ve uluslararası pazarda rekabet gücünü koruması/artırması için önemli güçtür. Şişecam Topluluğu’nun da bir üyesi olduğu BEYSAD’ın üyelerinin sahip olduğu ürün, üretim ve teknoloji potansiyelini sektörel ilişkilerde ve sektörün gelecek vizyonunda daha etkin kullanılabilmesi için sağladığınız bu tanıtma ve bilgilendirme platformundan dolayı Topluluğumuz adına BEYSAD’a teşekkür eder, Şişecam ArTeGe faaliyetlerinin ve gelecek stratejilerinin beyaz eşya sektörüne yeni ufuklar açmasını dilerim…